Negatywne wyniki kontroli w obszarze nieczystości ciekłych i związane z nimi sankcje

•  Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z lipca 2022 roku, nałożyła na samorządy obowiązek przeprowadzania czynności kontrolnych w obszarze nieczystości ciekłych z minimalną częstotliwością co dwa lata. Zakończony niedawno pierwszy, dwuletni cykl kontroli wykazał dużą aktywność gmin w tym zakresie: liczne zapytania i konsultacje, przeprowadzone audyty czy wdrożenia rozwiązań oferowanych przez Agencję Ochrony Środowiska dedykowanych monitoringowi obiegu nieczystości ciekłych (blisko 500 gmin). Co za tym idzie, wskazał on kilka istotnych kwestii i problemów związanych z ich wypełnianiem. Większość z nich dotyczy oceny stopnia realizacji przez właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe lub przydomowe oczyszczalnie ścieków obowiązków wynikających z przepisów prawa w tym zakresie, a w związku z tym stosowania również sankcji w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości.
• Podczas proponowanego szkolenia kompleksowo:
-  Przeanalizujemy przypadki negatywnych wyników kontroli, nie tylko dotyczących właścicieli nieruchomości, ale także podmiotów czy też przedsiębiorców świadczących usługi asenizacyjne oraz sposobów postępowania w takich sytuacjach, włącznie z procedurami stosowania sankcji.
- Zaprezentujemy zasady i sposób oceny realizacji obowiązków wynikających z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (ucpg) oraz regulaminu utrzymania czystości przez właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe lub instalacje przydomowych oczyszczalni ścieków.
- Wskażemy i omówimy przypadki utrudniania przeprowadzania kontroli, nielegalnego pozbywania się nieczystości ciekłych i konsekwencji z nim związanych oraz negatywnego oddziaływania na środowisko i konieczności wydania decyzji w oparciu o art. 363 prawa ochrony środowiska (decyzja wójta nakazująca osobie fizycznej wykonanie czynności zmierzających do ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko i jego zagrożenia albo przywrócenia środowiska do stanu właściwego).
- Wyjaśnimy różnice postępowania w przypadku realizacji kontroli planowanych i interwencyjnych, co jest kluczowe dla efektywnego nadzoru nad gospodarką nieczystościami ciekłymi.
- Omówimy sposób działania w przypadku przyjęcia skargi dotyczącej nielegalnego pozbywania się nieczystości ciekłych.
- Przeanalizujemy również rolę protokołu z kontroli w zakresie nieczystości ciekłych i jego znaczenie w postępowaniach dotyczących stosowania sankcji.

• Uzyskanie wskazówek jak skuteczne wypełniać obowiązki ustawowe dotyczące kontroli związanych z nieczystościami ciekłymi.
• Poznanie najczęściej popełnianych błędów prowadzących do negatywnych wyników kontroli.
• Zdobycie informacji na temat procedur administracyjnych i prawnych dotyczących nakładania sankcji za naruszenia przepisów.
• Uzyskanie odpowiedzi na pytania i wątpliwości związane z tematem zajęć, w tym między innymi:
- W jakim przypadkach kontrolę należy zamknąć wynikiem negatywnym?
- Co w przypadku ustalenia, że nieprzestrzegane są warunki wydanego zezwolenia – np. nieczystości ciekłe dostarczane są do stacji zlewnej nie ujętej w zezwoleniu lub nieprzestrzegana jest uchwała dotycząca „górnej stawki”? Jak rozumieć art. 7 ust 6c ucpg i co w przypadku, gdy nieczystości ciekłe z terenu aglomeracji wodno-ściekowej trafią do nieuprawnionej stacji zlewnej?
- W jakich sytuacjach należy wszcząć postępowanie w kierunku cofnięcia wydanego zezwolenia?
- Co w przypadku stwierdzenia braku podłączenia do sieci kanalizacyjnej i wyposażenia nieruchomości w zbiornik bezodpływowy lub przydomową oczyszczalnię ścieków? Jakie procedury przygotować w związku z wydaniem decyzji na podstawie art. 5 ust.7 ucpg?
- W jakich przypadkach należy wszcząć postępowanie administracyjne dotyczące wydania decyzji o wywozie zastępczym? Jakie procedury należy uwzględnić podczas realizacji wywozu zastępczego? Komu i w jaki sposób zlecić realizację wywozu zastępczego?
- Czy – a jeśli tak – to kiedy umorzyć postępowanie administracyjne w kierunku objęcia nieruchomości wywozem zastępczym?
- Jaki wpływ na wyniki kontroli mają regulacje zawarte w regulaminie utrzymania czystości i porządku w gminach?
- Jak postąpić w przypadku braku realizacji obowiązku pozbywania się nieczystości ciekłych z określoną w regulaminie minimalną częstotliwością?
- Podejrzenie nieszczelności zbiornika bezodpływowego – jakie podjąć działania? Jakie w tym przypadku są kompetencje gminy? Z kim współpracować w kierunku wyeliminowania tej nieprawidłowości?
- Jakie konsekwencje grożą właścicielom nieruchomości wyposażonych w przydomowe oczyszczalnie ścieków w przypadku użytkowania jej niezgodnie z danymi zawartymi w zgłoszeniu eksploatacji?
- Wyniki badań ścieków z przydomowej oczyszczalni ścieków – od kogo wymagać i na jakiej podstawie?
- Z czym związane jest rolnicze wykorzystanie nieczystości ciekłych i jakich dokumentów wymagać podczas kontroli nieruchomości, której właściciel oświadcza, że nieczystości wykorzystuje rolniczo?

1. Kto i na jakiej podstawie realizuje obowiązki kontrolne w obszarze nieczystości ciekłych?
2. Zakres kontroli właścicieli nieruchomości – kiedy stosować podstawę w postaci art. 6 ust. 5a ucpg, a w jakich przypadkach dodatkowo ująć art. 9u ust.1?
3. Zakres kontroli podmiotów/przedsiębiorców świadczących usługi asenizacyjne.
4. Wyniki negatywne kontroli właścicieli nieruchomości wyposażonych w zbiorniki bezodpływowe lub instalacje przydomowych oczyszczalni ścieków – podstawa prawna art. 6 ust. 5a:
• Brak zbiornika bezodpływowego/przydomowej oczyszczalni ścieków.
• Brak umowy.
• Postępowanie w przypadku posiadania umowy a braku dowodów uiszczenia opłat za świadczone usługi asenizacyjne.
• Ilość dowodów uiszczenia opłat nie odpowiada minimalnej częstotliwości opróżniania zbiornika bezodpływowego – co dalej?
5. Procedury dotyczące egzekucji obowiązku przyłączenia nieruchomości do sieci kanalizacyjnej lub wyposażenia nieruchomości w zbiornik bezodpływowy/przydomową oczyszczalnię ścieków.
6. Wywóz zastępczy – decyzja w oparciu o art. 6 ust. 7 ucpg.
• Kiedy wszcząć postępowanie administracyjne?
• Postępowanie dowodowe i okazanie umowy – jak postąpić?
• Sposób ustalenia opłaty i terminów jej uiszczania.
• Wybór wykonawcy wywozu zastępczego.
• Egzekucja obowiązku.
7. Podejrzenie nieszczelności zbiornika bezodpływowego – sposób postępowania.
8. Zgłoszenie eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków:
• Konsekwencja braku zgłoszenia eksploatacji.
• Badania ścieków – jak i od kogo egzekwować obowiązek ich przeprowadzania?
• Funkcjonowanie przydomowych oczyszczalni ścieków poza aglomeracją wodno-ściekową.
• Sankcje z tytułu niewłaściwej eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków.
9. Wyniki negatywne kontroli podmiotu/przedsiębiorcy świadczącego usługi asenizacyjne:
• Nieprzestrzeganie warunków wydanego zezwolenia.
• Górna stawka – sposób weryfikacja jej przestrzegania.
• Niewłaściwe miejsce dostarczania nieczystości ciekłych – konsekwencje.
• Procedura cofnięcia zezwolenia.
10. Utrudnianie kontroli – sposób postępowania i konsekwencje.
11. Kontrola interwencyjna.
12. Nielegalne pozbywanie się nieczystości ciekłych a negatywne oddziaływanie na środowisko.
13. Zasady rolniczego wykorzystywania nieczystości ciekłych.
14. Kontrole a odpowiedzialność gminy – sankcje w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminie, odpowiedzialność cywilna.
15. Podsumowanie – wyniki kontroli a zawartość sprawozdania rocznego.
16. Blok pytań i odpowiedzi.

• Pracownicy gmin odpowiedzialni za realizację obowiązków kontrolnych w obszarze nieczystości ciekłych upoważnieni przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.
• Strażnicy gminni, którzy zgodnie z art. 379 ust. 2 prawa ochrony środowiska mogą także sparować kontrole.
• Przedstawiciele spółek gminnych - prawo dopuszcza przekazanie przez gminy pewnych zadań własnych, w tym również tych związanych z kontrolami na mocy uchwały rady swoim spółkom.
• Włodarze miast i gmin jako organy ochrony środowiska odpowiedzialni za realizację kontroli.

Samorządowiec, były wójt gminy, od 2019 roku zajmujący się tematami związanymi z gospodarką odpadami oraz nieczystościami płynnymi dowożonymi do stacji zlewnych w ramach działalności doradczej. Współpracował z AMM Systems oraz Ściekami Polskimi Sp. o.o. Aktualnie odpowiada za dział Nieczystości ciekłe w Agencji Wspierania Ochrony Środowiska, a dodatkowo pełni funkcję Dyrektora Akademii Edukacji Środowiskowej. Bardzo blisko współpracuje z organizacjami i stowarzyszeniami samorządowymi. Prowadzi szkolenia zarówno z zakresu gospodarki odpadami, jak i nieczystościami ciekłymi.