PRZEJRZYSTA POLSKA
Głównym celem programu „Przejrzysta Polska” było usprawnianie działalności urzędów samorządowych oraz kreowanie partnerskich relacji pomiędzy samorządami i społecznością lokalną.
Program służył promowaniu uczciwości i skuteczności w samorządach, pobudzaniu aktywności społecznej, a przez to poprawę jakości życia publicznego.
Adresatem programu były samorządy terytorialne, które przy współpracy z organizacjami samorządowymi i lokalną społecznością chciały poprawić standardy sprawowania władzy i administrowania, wyeliminować korupcję i inne formy patologii.
Uczestniczące w niej samorządy realizowały co najmniej 6 zadań obowiązkowych - po jednym z sześciu zasad dobrego rządzenia:
• Zasada przejrzystości • Zasada braku tolerancji dla korupcji • Zasada partycypacji społecznej • Zasada przewidywalności • Zasada fachowości • Zasada rozliczalności
Akcję społeczną „Przejrzysta Polska” prowadziła „Gazeta Wyborcza” przy wsparciu Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej, Fundacji Agory, Polsko – Amerykańskiej Fundacji Wolności, Programu przeciwko korupcji fundacji im. S. Batorego, Centrum Edukacji Obywatelskiej i Banku Światowego. W zasadniczej fazie akcji w 2005 roku wzięło udział blisko 800 gmin i powiatów. Ponad 400 z nich wdrożyło zadania obowiązkowe i ukończyło tym samym projekt, co zostało potwierdzone specjalnym certyfikatem. Blisko 200 samorządów z grupy laureatów zdecydowało się wdrażać kolejne zadania w ramach kontynuacji akcji w 2006 roku. Ponad 120 z nich ukończyło kontynuację.
W odpowiedzi na postulaty samorządów, pomysłodawcy przedsięwzięcia postanowili kontynuować wsparcie dla laureatów programu.
Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej dzięki dotacji Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności stworzyła Forum Przejrzysta Polska 2007 - platformę współpracy skupiającą najbardziej aktywne, najbardziej zaawansowane we wdrażaniu 6 zasad akcji samorządy.
Działania w ramach Forum zakładały także dalsze upowszechnianie doświadczeń akcji wśród polskich samorządów, które nie brały w niej udziału oraz wśród zaawansowanych samorządów innych krajów (m.in. Ukrainy, Gruzji, Bułgarii, Rumunii, Kazachstanu i krajów bałkańskich). W niektórych z tych krajów podjęto pilotażowe działania w ramach wdrażania zasad "Przejrzystej Polski".
W 2008 roku FRDL kontynuowała działania adresowane do samorządów tworzących Forum Przejrzystej Polski w roku 2007. Były one prowadzone równolegle i niezależnie względem pilotażowego projektu odnawialnej certyfikacji.
W ramach dalszych działań Forum w roku 2008 odbył się konkurs na najlepszy Biuletyn Informacji Publicznej, a także warsztaty dla redaktorów biuletynu w ich jednostkach.
Oto chronologiczny zapis działań FRDL w ramach projektu Przejrzysta Polska:
Edycja I, rok 2004: Przejrzysta Polska - Laboratorium Roczny projekt pilotażowy "Przejrzysta Gmina" z udziałem 16 samorządów z całej Polski - po jednym z każdego województwa, w tym 15 szczebla gminnego i jedno starostwo powiatowe. Laboratorium umożliwiło przetestowanie w praktyce zadań przypisanych do poszczególnych zasad modelu dobrego rządzenia i zarazem wstęp do ich realizacji na skalę masową.
Edycja II, rok 2005: Przejrzysta Polska - Akcja Masowa Zaproszenie do udziału w Akcji zostało skierowane do wszystkich samorządów w Polsce. Do programu przystąpiło prawie 800 samorządów. Ponad połowa z nich z powodzeniem wdrożyła zestaw zadań obowiązkowych oraz towarzyszące im zadania fakultatywne. Logo Akcji stało się rozpoznawalnym symbolem jakości działania samorządów.
Edycja III, rok 2006: Przejrzysta Polska - Kontynuacja Akcji Masowej Ten etap programu został skierowany do tych samorządów, które wzięły udział w poprzedniej edycji i otrzymały certyfikat jej ukończenia. 127 samorządów kontynuowało pracę nad wdrażaniem modelu dobrego rządzenia poprzez realizację nowych zadań obligatoryjnych w ramach zasady przejrzystości, braku tolerancji dla korupcji i partycypacji społecznej oraz kilku nowych zadań fakultatywnych.
Edycja IV, rok 2007: Przejrzysta Polska - Forum Działania w tej edycji obejmowały powołanie Forum "Przejrzysta Polska" skupiające 47 najbardziej aktywnych i zaangażowanych w Akcję samorządów. W ramach Forum została wypracowana formuła audytu wewnętrznego zadań wdrożonych podczas programu, umożliwiająca samorządom samodzielne monitorowanie poziomu zaawansowania oraz trwałości wprowadzonych rozwiązań.
Edycja V, rok 2008: Przejrzysta Polska - projekt "System Certyfikacji JST" W ramach pilotażowego projektu współfinansowanego z funduszy Programu Środki Przejściowe 2005 oraz dotacji Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności opracowano koncepcję systemu certyfikacji samorządów gminnych i powiatowych. W 16 jednostkach z całej Polski zostały przeprowadzone audyty zewnętrzne zadań wdrażanych w ramach Akcji. 15 samorządów otrzymało odnawialne certyfikaty "Przejrzystej Polski" na lata 2008-2010. Jednocześnie, wśród 32 JST uczestniczących w kontynuacji Forum przeprowadzono konkurs na najbardziej przyjazny dla klientów Biuletyn Informacji Publicznej.
Edycja VI, rok 2009-2010: Przejrzysta Polska - projekt "Program monitorowania realizacji zasady partycypacji społecznej w samorządach lokalnych" Etap badawczy. Eksperci opracowali i wdrożyli metodologię monitorowania realizacji zasady partycypacji społecznej. Na podstawie metodologii przeprowadzono wywiady w 125 samorządach terytorialnych z całej Polski. Na ich podstawie opracowano 125 raportów z każdej miejscowości. We wrześniu 2010 roku eksperci opracowali raport podsumowujący realizację zasady partycypacji społecznej. Mamy nadzieję, że raport przybliży Państwu zagadnienie partycypacji społecznej. Pokaże dobre strony współpracy samorządów z organizacjami społecznymi oraz to, co jeszcze wspólnie możemy usprawnić. ____________________________________________________________________ Oświadczenie Certyfikat "Przejrzysta Polska" jest potwierdzeniem wykonania przez samorząd w ramach "Przejrzystej Polski" 6 zadań obowiązkowych: opracowania opisów usług, kodeksu etycznego pracowników urzędu, programu współpracy z organizacjami pozarządowymi, materiału opisującego strategię, wdrożenia procedur naboru na wakaty w urzędzie oraz przygotowania broszury przybliżającej mieszkańcom budżet samorządu. Wykonanie tych zadań było przez samorządy sprawozdawane publicznie na stronie www.przejrzystapolska.pl i podlegało ocenie ekspertów. Samorządy, które nie zrealizowały któregoś z tych zadań, lub u których realizacja zadań odbiegła od określonych w naszej akcji standardów, certyfikatów nie otrzymały. Traktowanie certyfikatu udziału w "Przejrzystej Polsce" jako "certyfikatu przejrzystości" jest niezgodnym z regulaminem akcji nadużyciem. Nie można też przypisywać jednej osobie autorstwa efektów realizacji programu "Przejrzysta Polska" w danym urzędzie. Ideą akcji było zaangażowanie wielu pracowników urzędu w proces wdrażania zadań, pod nadzorem koordynatora akcji w danym urzędzie.