jstepien_dn2015-be689b7e

Po raz siódmy Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej przyznała Doroczne Nagrody za osiągnięcia, które w szczególny sposób przyczyniły się do budowania społeczeństwa obywatelskiego. Uroczystość odbyła się 20 marca w Warszawie.

Po raz pierwszy finałowi Dorocznej Nagrody przewodniczył sędzia Jerzy Stępień, jako Prezes Fundacji i Przewodniczący Kapituły, który przejął te funkcje po zmarłym przed miesiącem prof. Jerzym Regulskim. Pamięci Profesora spotkanie to zostało też poświęcone.

Zdjęcia z uroczystości dostępne są w naszej galerii.

Doroczna Nagroda FRDL została ustanowiona w 2004 roku dla zwrócenia powszechnej uwagi na działania integrujące społeczności lokalne. Tylko społeczności silnie zintegrowane są zdolne do zarządzania własnymi sprawami, a więc do realizacji celów samorządu terytorialnego. Szybko okazało się, że najciekawsze zgłaszane inicjatywy związane są z krzewieniem i rozwojem kultury lokalnej oraz zachowaniem dziedzictwa kulturowego, bowiem to one odgrywają kluczową rolę w procesie budowania wspólnoty mieszkańców łącząc ich wokół wspólnych wartości. Dlatego od roku 2008 nagroda poświęcona jest lokalnym inicjatywom kulturalnym.

"Nagradzanie społeczności lokalnych za przedsięwzięcia kulturalne i kulturotwórcze jest bardzo ważne, ponieważ przyszłość kraju  i demokracji lokalnej zależy od tego, czy ludzie identyfikują się ze swoim miejscem. Należy koniecznie wspierać inicjatywy, które prowadzą do wzmocnienia lokalnych więzi." - podkreślał prof. Jerzy Regulski.

Nagroda przyznawana jest w czterech kategoriach: jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, osób indywidualnych i samorządowych instytucji kultury. W każdej wyróżnianych jest po pięć najlepszych inicjatyw, spośród których wybierani są laureaci Dorocznej Nagrody. Siódma edycja obejmowała działania zrealizowane w latach 2013-2014.

Dziesięć lat organizowania Dorocznej Nagrody pokazało jak wielki jest społeczny potencjał i niezwykła różnorodność podejmowanych inicjatyw. Obserwujemy ogromny postęp zarówno, jeśli chodzi o pomysłowość, jak i jakość działań realizowanych dla wspólnego dobra przez społeczności lokalne. Kolejne finały nagrody, gdy autorzy najciekawszych przedsięwzięć stają w świetle jupiterów, odbierając z rąk członków Kapituły mosiężne statuetki, czeki i dyplomy, są okazją do wymiany doświadczeń, pomysłów oraz wzajemnej inspiracji animatorów działań kulturalnych z całej Polski.

Wzruszającym tego potwierdzeniem było wystąpienie Adama Góreckiego, wójta Gminy Czarny Bór (woj. dolnośląskie), tegorocznego laureata Dorocznej Nagrody w kategorii jednostek samorządu terytorialnego. Odbierając statuetkę wyznał, że do działania zainspirował go panel naszej Fundacji z udziałem laureatów Dorocznej Nagrody w czasie Kongresu Regionów w Świdnicy. Wówczas słowa śp. prof. Regulskiego o kluczowej roli kultury wzmocnione były świadectwem młodych, pełnych energii laureatów. Wójt postanowił także dać mieszkańcom swojej gminy szansę rozwijania działań kulturalnych, decydując o budowie Centrum Kulturalno-Bibliotecznego. Do dotąd nie było tam żadnego podobnego miejsca.

Przyznawaniu nagród towarzyszy troska o szerokie promowanie dobrych przykładów. Dlatego zgłoszenia kandydatów są zarazem rejestracją na Platformie Kultury NCK, portalu służącemu wymianie wiedzy i pomysłów działań kulturalnych, a laureaci zapraszani są na Giełdy projektów.

Do VII edycji, podobnie jak do wszystkich poprzednich, zgłoszenia pochodziły z wszystkich województw. W sumie wpłynęło ich 90. Najwięcej z Mazowsza i Wielkopolski. Wśród czterech kategorii dominowały organizacje pozarządowe i samorządowe jednostki kultury ze znakomitymi i bardzo różnorodnymi projektami. Mniejsza była liczba zgłoszonych osób indywidualnych. Należy podkreślić, że praktycznie każdy z kandydatów działał w trochę innej dziedzinie, m.in. odnajdywania i kultywowania rodzimej tradycji obyczajowej, muzycznej i kulinarnej, popularyzacji archeologii i sposobów ochrony dziedzictwa materialnego, animacji kulturalnej wokół tradycji miejsca, ale także popularyzacji wydarzeń kulturalnych i aktywizacji kulturalnej z wykorzystanie nowych technologii. Szkoda, że najmniej zgłoszono jednostek samorządu terytorialnego, bo przecież ich rola w rozwoju kultury jest obecnie kluczowa. Ale najważniejsze jest to, że działania samorządów, które kandydowały do nagrody mają ogromną wartość i zmieniają rzeczywistość lokalną.

Wśród projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe kandydowało wiele znakomitych przedsięwzięć, a główną nagrodę Kapituła przyznała jednogłośnie Stowarzyszeniu Kreatywne Podlasie za prawdziwie samorządowe działanie obywatelskie. Mieszkańcy Białegostoku wypracowali wspólnie, (partycypacyjnie) podczas stu godzin warsztatów, społeczną koncepcję rewitalizacji i zagospodarowania na potrzeby kulturalne i rekreacyjne wielkiego kompleksu powojskowego Węglowa. I co ważne, projekt jest wcielany w życie dzięki  finansowaniu w ramach budżetu partycypacyjnego.

W tej kategorii zgłoszono wiele projektów stowarzyszeń powołanych dla odkrywania i kultywowania rodzimej kultury tradycji, ale także dla mądrego wypełniania wolnego czasu i pobudzania kreatywności mieszkańców. Rekonstrukcje historyczne są coraz częściej wykorzystywane, jako angażująca forma edukacyjna. Coraz powszechniej mieszkańcy różnych zakątków Polski, wielokrotnie z rodzin powojennych przesiedleńców szukają tożsamości historycznej i współczesnej, swojej i miejsca, gdzie żyją poprzez zbieranie świadectw i ich twórcze przetwarzanie.

W kategorii samorządowych instytucji kultury nagroda przypadła Skansenowi Łęczycka Zagroda Chłopska za wielowątkowe działanie dla pobudzenia społeczności lokalnej do działań artystycznych, opartych o rodzimą tradycję, inicjując partnerską współpracę ludzi i instytucji wokół dziedzictwa muzyki i tańca.

Wyróżnienia otrzymał też Białołęcki Ośrodek Kultury za nowatorską formę działania lokalnego w projekcie „3-pokoje z kuchnią”, Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy za odtwarzanie tradycji szyprów oraz warszawska biblioteka Dzielnicy Wola za swoje działania, ale przede wszystkim za projekt związany z pamięcią o tragicznej historii dzielnicy.

Patronami Dorocznej Nagrody  były Polski Komitet ds. UNESCO i Narodowe Centrum Kultury, a stałym partnerem Fundacja Orange. Nagrody VII edycji ufundowane zostały przez są przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej, Narodowe Centrum Kultury i Fundację Orange.