Nadzór samorządów gminnych nad funkcjonowaniem przydomowych oczyszczalni ścieków

• Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach rozszerzyła definicję nieczystości ciekłych o ścieki gromadzone przejściowo w sadnikach w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków. Ponadto wprowadzono obowiązek w art. 6 ust. 5aa przeprowadzania przez wójta/burmistrza/prezydenta miasta kontroli dokumentów - umów i dowodów uiszczania opłat związanych z pozbywaniem się nieczystości ciekłych przez właścicieli nieruchomości posiadających poś. Kontroli tych należy dokonywać co najmniej raz na dwa lata, zgodnie z planem kontroli, określającym co najmniej wykaz podmiotów podlegających kontroli w okresie kontrolowanym. Dane GUS wskazują na systematyczny przyrost rok do roku nieruchomości wyposażonych w instalacje przydomowych oczyszczalni ścieków.
• Podczas proponowanego szkolenia przeanalizujemy najistotniejsze zagadnienia z zakresu i sposobu nadzoru nad prawidłowym i zgodnym z przepisami funkcjonowaniem przydomowych oczyszczalni ścieków przez gminy, które odpowiadają za jakość i ochronę środowiska na swoim terenie.
• Wskażemy szczegółowo obowiązki właścicieli nieruchomości związane z budową i użytkowaniem przydomowych oczyszczalni ścieków oraz obowiązki gmin w zakresie prowadzenia ewidencji poś w celu kontroli częstotliwości i sposobów pozbywania się ścieków.
• Omówimy rodzaje kar administracyjnych, które mogą być nałożone na właścicieli nieruchomości za niewłaściwą eksploatację POS, w tym grzywny i mandaty.

• Zdobędziesz specjalistyczną wiedzę na temat prawnych, technicznych i ekologicznych aspektów funkcjonowania przydomowych oczyszczalni ścieków oraz nabędziesz umiejętności niezbędne do skutecznego nadzoru nad nimi.
• Dowiesz się, jakie akty prawne i w jaki sposób regulują funkcjonowanie przydomowych oczyszczalni ścieków: pozwolenia, dokumentacja.
• Uzyskasz informacje na temat dokumentów wykorzystywanych w zakresie zgłoszenia eksploatacji oraz protokołu kontroli oraz otrzymasz ich wzory w ramach obszernych materiałów szkoleniowych.
• Poznasz odpowiedzi między innymi na pytania:
- Czy gmina może nałożyć zakaz budowy przydomowej oczyszczalni ścieków?
- Czy, a jeśli tak, to w jakich okolicznościach wymagane jest zgłoszenie budowy przydomowej oczyszczalni ścieków?
- Jakie niezbędne dokumenty wymagane są przy zgłoszeniu wodnoprawnym, a jakie w procedurze pozwolenia wodnoprawnego?
- Co mówią orzeczenia sądowe na temat zapisów w MPZP dotyczących zakazu budowy poś?
- Sprzeciw Starostwa Powiatowego – w jakich okolicznościach może zostać wniesiony?
- Do jakiego organu należy wnieść zgłoszenie eksploatacji i w jakim terminie?
- Czy ewidencja poś i rejestr eksploatacji to to samo?
- Które przydomowe oczyszczalnie ścieków muszą zostać zgłoszone do eksploatacji?
- Jak na potrzeby regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminach ustalić minimalną częstotliwość opróżniania osadnika w instalacjach poś?
- Czy gminy mogą wymagać badania ścieków pochodzących z poś – jeśli tak, to na jakiej podstawie?
- Czym różni się funkcjonowanie poś na terenie aglomeracji wodno-ściekowej od funkcjonowania poza takim obszarem?
- Kto może opróżniać osadniki?
- Czy właściciel nieruchomości wyposażonej w poś ma obowiązek przeprowadzania rocznych przeglądów instalacji?
- Jakie sankcje za brak umowy i dowodów uiszczania opłat za opróżnianie osadnika?

1. Podstawy prawna funkcjonowania przydomowych oczyszczalni ścieków – omówienie przepisów prawnych regulujących zarówno kwestie związane z lokalizacją i budową przydomowej oczyszczalni ścieków, jak i jej prawidłowe funkcjonowanie.
• Ustawa prawo wodne.
• Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
• Ustawa prawo budowlane.
• Ustawa prawo ochrony środowiska.
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego oraz warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu do wód lub do ziemi ścieków, a także przy odprowadzaniu wód opadowych lub roztopowych do wód lub do urządzeń wodnych.
• Regulamin utrzymania czystości i porządku w gminach.
2. Proces przygotowania i realizacji budowy przydomowej oczyszczalni ścieków przez właściciela nieruchomości - jaką rolę w nim odgrywa samorząd gminny?
• Co oznacza zwykłe korzystanie z wód?
• Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego a budowa przydomowych oczyszczalni ścieków.
• Co z terenami szczególnie zagrożonymi powodziami?
• Wody Polskie – kiedy wymagane jest zgłoszenie wodnoprawne, a kiedy pozwolenie wodnoprawne?
• Starostwo Powiatowe – kiedy zgłoszenie robót budowlanych, a kiedy pozwolenie wodnoprawne?
3. Zgłoszenie eksploatacji – do kogo i w jakim terminie powinien zgłosić swoją poś właściciel nieruchomości?
• Co z oczyszczalniami funkcjonującymi bez zgłoszenia eksploatacji?
• Czy zgłoszenie eksploatacji wymaga wniesienia opłaty?
• Jakie dokumenty wymagane są w tej procedurze?
• Czy gmina może zgłosić sprzeciw?
4. Eksploatacja: przeglądy roczne przydomowych oczyszczalni ścieków oraz badanie ścieków wprowadzanych do gruntu/wód w ramach zwykłego korzystania z wód.
• Prawo budowlane art. 62 – konsekwencje dla posiadaczy poś.
• Funkcjonowanie poś na obszarze aglomeracji wodno-ściekowej.
• Przydomowe oczyszczalnie ścieków poza obszarem aglomeracji:
- certyfikat,
- protokół z przeglądów,
- umowa i rachunki potwierdzające regularność opróżniania osadnika.
• Badania ścieków – kiedy są wymagane? Jak często muszą być przeprowadzane? Atest a badania. Za jaki okres można wymagać okazania wyników badań?
5. Obowiązki właściciela nieruchomości wyposażonej w poś, wynikające z aktualnych przepisów prawa.
• Częstotliwość opróżniania osadnika – regulamin czy instrukcja eksploatacji producenta? Czy koniecznie za pomocą firmy asenizacyjnej?
• Przeglądy roczne – kto może wykonywać? Jak je przeprowadzić?
• Posiadanie umowy i dowodów uiszczania opłat za wywóz nieczystości ciekłych – umowa pisemna czy ustna? Przez jaki okres należy przechowywać?
• Kontrola właścicieli nieruchomości wyposażonych w instalacje przydomowych oczyszczalni ścieków. Jakie uprawnienia daje art. 6 ust. 5a ucpg a jakie art. 9u ucpg?
• Upoważnienie, zawiadomienie – jaka różnica w kontroli nieruchomości zamieszkałej a niezamieszkałej, której właścicielem jest przedsiębiorca?
• Do czego uprawnia art. 379 ust. 3 prawa ochrony środowiska?
• Jak często i w jakiej formie przeprowadzać kontrole?
• Protokół z kontroli czy notatka służbowa? O czym mówi art. 380 prawa ochrony środowiska? Jakie znaczenie ma protokół w dalszych czynnościach?
6. Sankcje przewidziane w prawie – ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz prawo ochrony środowiska – dla właścicieli nieruchomości wyposażonych w instalacje poś niewłaściwie je eksploatujących.
• Co w sytuacji, kiedy dana poś nie została zgłoszona w starostwie powiatowym?
• Brak zgłoszenia eksploatacji – z czym się wiąże?
• Jakie konsekwencje grożą za funkcjonowanie poś mimo wniesionego sprzeciwu?
• Niewłaściwe funkcjonowanie a art. 367 ust. 3 prawa ochrony środowiska?
• Decyzja administracyjna o wywozie zastępczym – w jakich okolicznościach i na jakich warunkach?
• Art. 10 ust. 2a ucpg – nieprzestrzeganie regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie – kto nakłada karę grzywny?
• Co w sytuacji utrudniania lub udaremniania kontroli?
• Art. 363 prawa ochrony środowiska – negatywne oddziaływanie na środowisko.
7. Podsumowanie. Pytania i odpowiedzi.

Pracownicy JST odpowiedzialni za kwestie dotyczące nieczystości ciekłych, ich przełożeni – kierownicy Referatów Ochrony Środowiska lub Rolnictwa, właściciele firm świadczących usługi asenizacyjne oraz strażnicy gminni przeprowadzający kontrole nieruchomości.

Samorządowiec, były wójt gminy, od 2019 roku zajmujący się tematami związanymi z gospodarką odpadami oraz nieczystościami płynnymi dowożonymi do stacji zlewnych w ramach działalności doradczej. Współpracował z AMM Systems oraz Ściekami Polskimi Sp. o.o. Aktualnie odpowiada za dział Nieczystości ciekłe w Agencji Wspierania Ochrony Środowiska, a dodatkowo od września 2023 r. pełni funkcję Dyrektora Akademii Edukacji Środowiskowej. Bardzo blisko współpracuje z organizacjami i stowarzyszeniami samorządowymi. Prowadzi szkolenia zarówno z zakresu gospodarki odpadami, jak i nieczystościami ciekłymi.